~~COMPLEX_TABLES~~


====== Upravljanje otpadom (škart) ======


U procesu proizvodnje dolazi do pojave raznih vrsta otpada i škarta, a upravljanje ovom kategorijom jedan je od ključnih parametara proizvodnog procesa.


Balans prepoznaje dve vrste otpada:


    - Otpad sirovine
    - Otpad proizvoda


Najčešće se dešava da se otpad vodi na posebnoj šifri, a ne retko i magacinu. Pored toga, često je jedinica mere u kojoj je izražen otpad drugačija od osnovne jedinice mere proizvoda ili sirovine. U tom slučaju neophodno je iskoristiti tablicu alternativnih jedinica mere da bi se dobio realan odnos.


U cilju kontrole pojave otpada u sistem je uveden šifarnik **razloga za pojavu otpada**. Predefinisano je nekoliko veličina: //tehnološki otpad, otpad zbog kvaliteta sirovine i greška u proizvodnom procesu.// 


===== Obračun =====


Bez obzira da li se radi o otpadu sirovine ili proizvoda obračun se može izvršiti na dva načina:


    - Otpad izražen kroz procenat utroška sirovine ili količine dobijenog proizvoda
    - Fiksna količina vezana za pripremu proizvodnog procesa (zagrevanje mašine, priprema materijala)


===== Otpad sirovina =====


Otpad sirovina najčešće je vezan za tehnološki postupak a ređe za kvalitet sirovine. U prvom slučaju radi se o **tehnološkom otpadu**  koji je najčešće izražen u kilogramima sekundarne sirovine.


Odnos za obračun otpada daje se kao //umnožak utroška konkretne sirovine // sa //koeficijentom otpada//  i //koeficijentom za pretvaranje jedinice mere//.


Na primer:  //na 100 m2 utrošne sirovine dobija se 2 kg sekundarne sirovine, pa je jednačina za otpad 100m2 x 2% x 1kg/////m2.// 


===== Otpad proizvoda =====


Otpad proizvoda takođe može biti tehnološki, ali se u tom slučaju najčešće radi o otpadu nastalom u fazi pripreme mašina i sirovina za obradu (fiksan obračun). Škart proizvoda se veoma retko izražava kroz procenat od ukupnog broja proizvedenih jedinica.